Để mà trả lời ngắn gọn thì chưa phải, nhưng chúng ta đang tiến gần hơn đến giai đoạn đó.
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang bùng nổ mạnh mẽ theo cách mà không gì cản phá được. Thoạt nhìn qua, ta có thể dễ dàng nhận thấy sự xuất hiện của các loại chip mới, những mô hình thông minh hơn, và mức định giá toàn ngành lên đến hàng nghìn tỷ đô la.
Theo cách gọi của các nhà đầu tư thì AI là “thế hệ internet tiếp theo”, nhưng lịch sử đã cho ta thấy một cảnh báo đầy thận trọng: Chúng ta đã từng chứng kiến điều tương tự.
Tại sao lại nói vậy? Tính đến thời điểm hiện tại, chúng ta đã chứng kiến quá nhiều điểm tương đồng giữa hai cuộc bùng nổ mang tính thế kỷ này: từ sự tăng trưởng của các cổ phiếu AI, đến các biểu đồ hình parabol gợi nhớ đến đợt bong bóng dot com vào năm 1999.
Nếu thế thì, liệu sự bùng nổ AI hiện tại sẽ kết thúc với một đợt điều chỉnh nhẹ nhàng, hay sẽ là cú sụp đổ toàn diện trong lĩnh vực công nghệ?
Để giải đáp cho thắc mắc trên, xin mời quý bạn đọc cùng D Prime phân tích các biểu đồ, những “cơn sốt” và quan điểm về vấn đề này từ tỷ phú Bill Gates và chủ tịch Fed Jerome Powell.
Sự “Thân Quen” Của Cuộc Bùng Nổ AI Hiện Tại
Thoạt nhìn qua, thì sự tăng trưởng của cổ phiếu ngành trí tuệ nhân tạo có nhiều điểm tương đồng với bong bóng năm 1999. Vào thời điểm đó, thì internet được xem là “tương lai”. Còn trong thời điểm hiện tại, thì đó là AI.
Trong cả hai trường hợp, nhà đầu tư đều “rót” hàng tỷ đô la cho những mô hình kinh doanh chưa được chứng thực về hiệu quả. Khi xưa là các website, còn giờ đây là các trung tâm dữ liệu, chip và thuật toán.
Tuy nhiên, nói đi cũng phải nói lại, không phải tất cả mọi “cơn sốt” đều sẽ có kết cục như nhau.
Không giống như sự bùng nổ thời dot com, nhiều nhà tiên phong trong lĩnh vực AI hiện tại như Nvidia, Microsoft, AMD, Amazon cùng Alphabet đều có lợi nhuận thực tế và sở hữu dòng tiền mặt dồi dào.
Đây đích thực là điểm khác biệt to lớn so với đợt bong bóng của năm 2000, khi mà nhiều hãng còn không có cả doanh thu thực tế.
Liệu Ta Có Tiếp Tục Chứng Kiến Sự Tăng Trưởng Theo Mẫu Hình Parabol?
Hãy cùng quan sát biểu đồ dưới đây.
Sự hồi phục của thị trường AI gần đây vẫn ở dưới mức đỉnh của năm 2000 nếu ta so sánh với bong bóng dot com. Điều này có nghĩa rằng, chúng ta vẫn có khả năng chứng kiến một cú tăng trưởng đột phá theo mẫu hình parabol trước khi cú sập tiềm năng đối với cổ phiếu AI diễn ra.
Và đó chính xác là những gì mà bong bóng internet từng trải qua:
- Các cổ phiếu công nghệ tăng giá gấp đôi trong những tháng cuối cùng của năm 1999.
- Sau đó, cú sập ngành công nghệ đã xóa sổ 78% sàn Nasdaq vào cuối năm 2002.
Thế nên dù sự bùng nổ AI chưa đạt đỉnh, thì thiết lập hiện tại mà ta chứng kiến lại vô cùng quen thuộc: một cú tăng vọt trước lúc rơi.
Tỷ Lệ Nasdaq So Với Dow: Cú Déjà Vu Của Năm 2000
Tỷ lệ của Nasdaq so với Dow lại cho chúng ta thấy một bức tranh rõ ràng hơn.
Các cổ phiếu công nghệ được dẫn dắt bởi AI đang sở hữu hiệu suất về tổng thể tốt hơn so với nhiều cái tên trong ngành công nghiệp và tài chính. Trường hợp này đã từng diễn ra trước đó đối với thời kỳ bong bóng dot com.
Bất kể khi nào mà tỷ lệ này tăng đột biến, thì lịch sử đều cho thấy một đợt điều chỉnh đang theo sau. Tuy nhiên, lần này vẫn có đôi chút sự khác biệt. Bong bóng AI vốn được xây dựng trên mức chi tiêu hạ tầng thực sự, chứ không phải chỉ là những giấc mơ viển vông.
Trên thực tế, các trung tâm dữ liệu AI và nhu cầu về chip vẫn đang tạo ra sự tăng trưởng cụ thể, chứ không phải là sản phẩm ảo.
Tuy nhiên, sự tập trung quá mức của nhà đầu tư vào các cổ phiếu AI hàng đầu như Nvidia, Microsoft và AMD có thể khiến bất kỳ sự suy yếu nào cũng đều diễn ra nhanh chóng và mạnh mẽ.
Bill Gates Cảnh Báo Về Đợt Bong Bóng AI Giai Đoạn Đầu
Ngay đến vị tỷ phú lừng lẫy Bill Gates cũng nhận thấy nhiều dấu hiệu hình thành nên một đợt bong bóng tiềm năng. Trong cuộc phỏng vấn vào tháng này, ông cho hay chúng ta đang ở trong “những giai đoạn đầu tiên của bong bóng AI”.
Lý giải cho nhận định này, ông cho biết hiện đang có quá nhiều startups cùng theo đuổi một mục tiêu chung. Họ là những người xây dựng nên nhiều công cụ AI mà có lẽ sẽ chẳng thể nào sinh lời.
Lịch sử cũng từng cho thấy khi mà mọi công ty đều tuyên bố “được hỗ trợ bởi AI”, thì sự thanh lọc sẽ sớm diễn ra.
Tuy nhiên, Bill Gates cũng chỉ ra rằng trong thời điểm này, sẽ xuất hiện một số người chiến thắng mang tầm vóc “khủng”. Như cái cách mà Amazon và Google sống sót qua cuộc khủng hoảng dot com, thì một vài cổ phiếu AI vượt trội nhất sẽ tiến hành định hình thập kỷ tiếp theo.
Theo như lời của ông thì: “Chúng ta sẽ sớm chứng kiến sự thất bại, nhưng những người chiến thắng sẽ giúp định hình lại tất cả”.
Powell Phản Biện “AI Không Phải Là Bong Bóng”
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên Bang Jerome Powell thì lại không tán thành trước quan điểm trên. Ông cho biết AI “không phải là bong bóng giống như kỷ nguyên dot com”.
Cụ thể, Powell lập luận như sau: Mức tăng trưởng về hiệu suất của AI có thể đo lường rõ ràng trong thời điểm này. AI không phải là sự thổi phồng, mà nó đang thực sự dẫn dắt sự đầu tư vào các doanh nghiệp thật sự, đặc biệt trong lĩnh vực tự động hóa, logistics và phần mềm.
Quan điểm của Powell cũng phù hợp với lập trường của Fed hiện tại, khi cho rằng sự bùng nổ của thị trường AI mang tính cấu trúc hơn là đầu cơ.
Nói ngắn gọn thì: Tuy mức định giá đang rất cao, nhưng các chỉ số cơ bản lại mạnh hơn so với năm 1999.
Dù vậy, thì các đợt bong bóng thoạt nhìn đều hợp lý ngay trước thời điểm “thảm họa”.
Vì Sao Bong Bóng AI Chưa Vỡ Ngay Lúc Này?
Vậy thì, liệu rằng bong bóng AI có thực sự nổ ra? Có thể có nhưng không phải ngay lúc này.
Lịch sử cho thấy các đợt bong bóng hiếm khi biến mất trong thinh lặng. Thay vào đó, bong bóng sẽ kết thúc với giai đoạn tăng trưởng vượt trội trước khi thực tế phũ phàng xảy đến.
Trong thời điểm hiện tại, thị trường vẫn chưa đi đến giai đoạn cuối này. Trên thực tế, thanh khoản vẫn đang duy trì ở mức cao, doanh thu của các cổ phiếu AI hàng đầu vẫn đang tăng trưởng, và mức độ FOMO của các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ vẫn chưa đạt đỉnh.
Nói cách khác: Cú nổ bong bóng AI có thể sẽ xảy đến, nhưng không phải là ngay hiện tại. Chúng ta có lẽ sẽ còn chứng kiến thêm một đợt tăng mạnh nữa, nhất là khi các đợt cắt giảm lãi suất tiếp tục diễn ra trong năm 2025.
Những Cổ Phiếu AI Hàng Đầu Đang Thúc Đẩy Sự Bùng Nổ
Nếu bạn thử tra cứu danh sách các cổ phiếu AI, thì những cái tên sau sẽ chiếm ưu thế hơn cả: Nvidia, AMD, Microsoft, Alphabet, Amazon và Meta.
Đây chính là những cổ phiếu góp một phần to lớn vào hiệu suất của chỉ số S&P 500 trong năm nay. Tuy nhiên, đi kèm với lợi thế, thì chúng ta cũng thấy được phần rủi ro tương ứng. Nếu chỉ một trong số những tên tuổi trên “rớt đài”, thì cú sập của thị trường AI sẽ càng diễn ra càng nhanh chóng và tỏa lan hơn nữa.
Nhiều nhà đầu tư cũng đang rót vốn vào các công ty sản suất chip AI và các doanh nghiệp phát triển phần mềm tự động hóa. Điều này làm ta gợi nhớ đến làn sóng đầu cơ từ đợt bong bóng dot com thưở trước.
Tuy nhiên, không phải tất cả sẽ cùng tồn tại trên mảnh đất “màu mỡ” này.
Làm Thế Nào Để Đầu Tư Vào Trí Tuệ Nhân Tạo?
Nếu bạn đang tự hỏi đâu là cách thức đầu tư an toàn vào trí tuệ nhân tạo, thì hãy suy xét đến sự cân bằng. Thay vì đuổi theo các đợt tăng trưởng mạnh mẽ với mô hình parabol “lý tưởng”, thì hãy tìm kiếm cho mình những doanh nghiệp với dòng tiền mặt thực sự và hệ thống sản phẩm được công nhận.
Hãy tránh xa những cái tên được thổi phồng quá mức nhưng lại sở hữu doanh thu không cân xứng – vì đây chính xác là phần rủi ro của bong bóng AI. Như vậy, việc đa dạng hóa danh mục và tâm thế kiên nhẫn sẽ giúp bạn đi xa hơn việc cố gắng “bắt đỉnh”.
Như Bill Gates đã ám chỉ, thì những người sống sót qua đợt bong bóng AI tiềm năng sẽ là những “ông lớn” tiếp theo với khối tài sản trị giá hàng nghìn tỷ đô la. Tuy nhiên, hành trình để đi đến đó nhất định sẽ vô cùng chông gai và biến động.
Điều Gì Khiến Sự Bùng Nổ AI Khác Với Sự Kiện Năm 1999?
Bất chấp cú “sốt” AI, chúng ta nên nhìn nhận rằng vẫn có những điểm khác biệt nhất định so với bong bóng thuở dot com:
- Những doanh nghiệp như Nvidia và Microsoft đang có lợi nhuận thực tế.
- Sự ứng dụng AI đang nâng tầm hiệu suất thực sự.
- Dòng vốn toàn cầu đã đa dạng hơn.
Ngược dòng thời gian về năm 1999, thì internet vốn là một sự hứa hẹn. Nhưng hiện tại, AI đã trở thành một lĩnh vực trong thực tế.
Điều này không có nghĩa rằng chúng ta nằm trong vùng an toàn. Thay vào đó, nó chỉ đồng nghĩa với việc nếu cú sập cổ phiếu AI diễn ra, thì bản chất sẽ tương tự với một sự chuyển dịch thay vì phá sản hàng loạt.
Kết Luận: Một Bong Bóng Đang Dần Hình Thành
Vậy thì có hay không bong bóng AI? Có, nhưng nó vẫn đang hình thành.
Mỗi cuộc cách mạng sẽ đi kèm với sự đầu cơ. Tuy bong bóng năm 1999 đã xóa sổ hàng nghìn công ty, nhưng nó lại mở đường cho những ông lớn công nghệ với giá trị hàng nghìn tỷ đô.
Sự bùng nổ AI có thể cũng sẽ diễn biến tương tự. Một số mức định giá sẽ giảm, nhưng sự đổi mới và sáng tạo sẽ đánh bật mọi sự nghi ngờ trên thị trường.
Rất có thể, chúng ta đang ở những giai đoạn đầu của bong bóng, chứ chẳng phải là giai đoạn sau cuối.
Và nếu lịch sự lặp lại, thì theo sau mức tăng khủng khiếp, rồi chúng ta sẽ lại thấy những đợt điều chỉnh đầy “đau thương”.
Tuyên Bố Rủi Ro
Giao dịch chứng khoán, hợp đồng tương lai, hợp đồng chênh lệch (CFDs) và các sản phẩm tài chính khác mang theo rủi ro cao do sự biến động nhanh chóng và khó lường về giá trị và giá cả của các công cụ tài chính này. Sự khó lường này bắt nguồn từ những biến động bất lợi và không thể dự đoán được của thị trường, các sự kiện địa chính trị, công bố dữ liệu kinh tế và các tình huống bất ngờ khác. Bạn có thể chịu tổn thất đáng kể, bao gồm cả những khoản thua lỗ vượt quá số vốn đầu tư ban đầu trong một khoảng thời gian ngắn.
Bạn được khuyên nên hiểu đầy đủ bản chất và các rủi ro vốn có của việc giao dịch với từng loại công cụ tài chính trước khi bắt đầu giao dịch hoặc tham gia bất kỳ giao dịch nào với chúng tôi. Khi bạn tham gia giao dịch với chúng tôi, bạn xác nhận rằng bạn nhận thức và chấp nhận các rủi ro này. Bạn nên tự nghiên cứu và tham khảo ý kiến của cố vấn tài chính độc lập có trình độ hoặc chuyên gia trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính, giao dịch hoặc đầu tư nào.
Tuyên Bố Miễn Trừ Trách Nhiệm
Thông tin chứa trong blog này chỉ mang tính chất cung cấp thông tin chung và không nên được xem là lời khuyên tài chính, đầu tư, pháp lý, thuế hoặc bất kỳ hình thức tư vấn chuyên nghiệp nào khác, cũng không phải là khuyến nghị, đề nghị hay lời mời mua bán bất kỳ công cụ tài chính nào. Nội dung ở đây, bao gồm nhưng không giới hạn các dữ liệu, phân tích và bình luận thị trường, được trình bày dựa trên hồ sơ nội bộ và/hoặc thông tin công khai và có thể thay đổi hoặc chỉnh sửa bất cứ lúc nào mà không cần thông báo trước, đồng thời không xem xét mục tiêu đầu tư hoặc tình hình tài chính cụ thể của người nhận. Việc tham khảo hiệu suất trong quá khứ không phải là chỉ báo đáng tin cậy cho hiệu suất trong tương lai. D Prime và các công ty liên kết không đưa ra bất kỳ tuyên bố hay cam kết nào về độ chính xác hoặc tính đầy đủ của thông tin này và từ chối mọi trách nhiệm pháp lý đối với bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại trực tiếp, gián tiếp, ngẫu nhiên, hậu quả hoặc bất kỳ thiệt hại nào phát sinh liên quan đến việc sử dụng hoặc dựa vào bất kỳ thông tin nào chứa trong blog này. Thông tin trên không nên được sử dụng hoặc xem là cơ sở cho bất kỳ quyết định giao dịch nào hay như một lời mời tham gia bất kỳ giao dịch nào. D Prime không đảm bảo tính chính xác hoặc đầy đủ của báo cáo này và không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ tổn thất nào phát sinh từ việc sử dụng báo cáo này. Không nên dựa vào báo cáo này để thay thế cho sự phán đoán độc lập của bạn. Bạn nên tự nghiên cứu và tham khảo ý kiến một cố vấn tài chính hoặc chuyên gia độc lập có trình độ trước khi đưa ra bất kỳ quyết định về tài chính, giao dịch hoặc đầu tư này.
